ΤΑ ΤΙΜΙΑ ΔΩΡΑ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ ΣΤΟΝ ΙΗΣΟΥ.

..καὶ ἐλθόντες εἰς τὴν οἰκίαν εἶδον  τὸ παιδίον μετὰ Μαρίας τῆς μητρὸς αὐτοῦ, καὶ πεσόντες προσεκύνησαν αὐτῷ καὶ ἀνοίξαντες τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν προσήνεγκαν αὐτῷ δῶρα χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν..(Ματθ. β’ 11)

 

Η Προσκύνηση των Μάγων
Τοιχογραφία στον Άγιο Νικόλαο Ορφανό,
Θεσσαλονίκη 1310 - 1320.

Τα Τίμια Δώρα των 3 Μάγων, του Μελχιόρ, του Γκασπάρ και του Βαλτάσαρ, είναι χρυσός, λίβανος και σμύρνα.
Ο χρυσός, βρίσκεται σε μία μορφή εικοσιοκτώ (28) επιμελώς σκαλισμένων και επίπεδων πλακιδίων σε μία μεγάλη ποικιλία διαφόρων σχημάτων (παραλληλόγραμμων, τραπεζοειδών, πολυγώνων κτλ) και διαστάσεων περίπου 5 Χ 7 εκατοστά ενώ κάθε πλακίδιο έχει και ένα διαφορετικό, μοναδικό καλλιτεχνικό σχέδιο. 

Ο λίβανος και η σμύρνα διατηρούνται ως μείγμα με τη μορφή εβδομήντα (70) περίπου σφαιρικών χανδρών μεγέθους μιας μικρής ελιάς. 

Επειδή η πνευματική κυρίως, αλλά βέβαια και η υλική, ιστορική όπως και η αρχαιολογική αξία των Τιμίων Δώρων είναι ανυπολόγιστη, φυλάσσονται με ιδιαίτερη επιμέλεια και προσοχή, στο εξαιρετικό σκευοφυλάκιο της Ιεράς Μονής του Αγίου Παύλου, στο Άγιο Όρος. 

Για λόγους ασφαλείας επίσης, είναι κατανεμημένα σε διαφορετικές λειψανοθήκες και μόνο ένα πολύ μικρό μέρος των Τιμίων Δώρων, τίθεται σε προσκύνημα των επισκεπτών της Ιεράς Μονής.

Επίσης μικρό μέρος των Τιμίων Δώρων, μεταφέρεται προς αγιασμό εκτός του Αγίου Όρους όταν αυτό συμβεί, όπως έγινε κατά το 2014 σε μια μεγάλη λιτανευτική περιοδεία στην Ρωσία, την Λευκορωσία καθώς όμως και στην Ουκρανία.

Η Προσκύνηση των Μάγων
Καθολικό Μονής Δαφνίου τέλη 11ου αιώνα

Γράφει ο Ευαγγελιστής Λουκάς για την Παναγία ότι «διετήρει πάντα τα ρήματα ταύτα εν τη καρδία αυτής» (Λουκ. β' 19, 51).

Πιστεύεται δε από τους θεολόγους ερμηνευτές ότι ένα μεγάλο μέρος από αυτά τα «ρήματα», τα λόγια και τα γεγονότα δηλαδή της ζωής του Κυρίου, η Θεοτόκος τα εκμυστηρεύθηκε στον Άγιο Απόστολο Λουκά ο όποιος και τα συμπεριέλαβε στο Ευαγγέλιο του. 

Δεν χωρεί καμιά αμφιβολία ότι παράλληλα με τα άγια «ρήματα» του Κύριου, η Υπεραγία Θεοτόκος «διετήρει» και ότι άλλο σχετικό με την επίγεια ζωή του Κυρίου, και φυσικά και τα Τίμια Δώρα των Μάγων.

Σύμφωνα με την ιστορική και θρησκευτική μας παράδοση, προ της Κοιμήσεως της η Παναγία Μητέρα του Κυρίου τα παρέδωσε μαζί με τα Άγια Σπάργανα του Χριστού, την Τίμια Εσθήτα και την Αγία Ζώνη της, στην Εκκλησία των Ιεροσολύμων όπου και παρέμειναν μέχρι το 400 περίπου. 

Η Προσκύνηση των Mάγων, ενυπόγραφη δημιουργία
 του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου . Tο έργο, φιλοτεχνημένο
στον Xάνδακα, πάνω σε τμήμα παλαιάς κασέλας,
χρονολογείται ανάμεσα στα 1565-1567,
διαστάσεων 0,56 x 0,62 μέτρα, στο Μουσείο Μπενάκη.

Κατά το χρόνο αυτό ο αυτοκράτορας Αρκάδιος τα μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη προς αγιασμό του λαού και την προστασία αλλά και προβολή της Βασιλεύουσας 

Εκεί παρέμειναν μέχρι και την Άλωση της Πόλης από τους Φράγκους το 1204. 

Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν για λόγους ασφαλείας μαζί με αλλά ιερά κειμήλια στη Νίκαια της Βιθυνίας, προσωρινή πρωτεύουσα τότε του Βυζαντίου, όπου και παρέμειναν για εξήντα περίπου χρόνια. 

Με την υποχώρηση όμως των Σταυροφόρων επί του αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγου αυτά επέστρεψαν στην Κωνσταντινούπολη  μέχρι και της Άλωσης της, από τους Τούρκους το 1453.

Μετά την Άλωση της Πόλης η ευλαβέστατη Μάρω, χριστιανή σύζυγος του σουλτάνου Μουράτ Β' (1421 - 1451) και μητριά του Μωάμεθ Β' του Πορθητού, τα μετέφερε αυτοπροσώπως στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου στο Άγιον Όρος.

Η Προσκύνησις των Μάγων.
Τοιχογραφία σε λαξευτή βυζαντινή εκκλησία
της Καππαδοκίας (12ος αιώνας)

Η Μονή Αγίου Παύλου στο Άγιον Όρος, ήτανε γνωστή στην Μάρω καθόσον ο πατέρας της, ο Γεώργιος Βράγκοβιτς, δεσπότης της Σερβίας, έκτισε το καθολικό της αφιερωμένο και εις τιμήν του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Γεωργίου του Τροπαιοφόρου.

Κατά την αγιορείτικη μάλιστα παράδοση, καθώς η Μάρω ανέβαινε από τον Αρσανά (λιμάνι) προς την Μονή, η Κυρία Παναγία Θεοτόκος την εμπόδισε με ένα υπερφυσικό και θαυματουργό τρόπο να πλησιάσει στη Μονή του Αγίου Παύλου και έτσι να παραβιάσει το Άβατον του Αγίου Όρους, για τις γυναίκες. 

Η Μάρω φυσικά υπάκουσε και παρέδωσε ταπεινά και με μεγάλη ευλάβεια τα Τίμια Δώρα στους ευλαβείς μοναχούς και πατέρες, οι οποίοι και έστησαν στο σημείο εκείνο της θεομητορικής παρουσίας στην Μάρω, έναν Σταυρό ο οποίος σώζεται μέχρι και σήμερα και ονομάζεται ο «Σταυρός της Βασιλίσσης». 

Οι κάρες των Τριών Μάγων.
Βρίσκονται σε ειδική λάρνακα λειψανοθήκη στον
Καθεδρικό Ναό της Κολωνίας (Γερμανία).

Το σουλτανικό έγγραφο με τις σχετικές πληροφορίες παραδόσεως των Τιμίων Δώρων φυλάσσεται ακόμη και σήμερα, στο αρχείο της Μονής του Αγίου Παύλου, στο Αγιο Όρος.

H αυθεντικότητα των Τιμίων Δώρων στηρίζεται κατά ένα μέρος βέβαια, στην προφορική παράδοση και κατά το υπόλοιπο μέρος της, στην ιστορία. 

Εκείνο όμως πού ακράδαντα βεβαιώνει την αυθεντικότητα των Τιμίων Δώρων είναι ή άρρητη ευωδία πού ορισμένα από αυτά αδιαλείπτως και κατά καιρούς αναδίδουν καθώς όμως και η πλούσια ιαματική και ακόμη, θαυματουργική χάρη τους.