Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, Καμένα Βούρλα

πηγή

Βρίσκεται σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από τα Καμμένα Βούρλα σε υψόμετρο 310 μέτρων μέσα σε πυκνή καταπράσινη βλάστηση και με καταπληκτική θέα προς τον Μαλιακό κόλπο. 

Άποψη του Καθολικού

Το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος είναι επίσης γνωστό στην ευρύτερη περιοχή και με διάφορες άλλες ονομασίας - παραλλαγές όπως "Μοναστήρι της Καρυάς", της "Αγίας" ή απλά "Αγία Σωτήρα".

Η αρχική ίδρυση της Μονής πρέπει να έγινε περίπου τον 7ο μ.Χ. αιώνα χωρίς αυτό όμως να θεμελιώνεται και επιστημονικά, σήμερα. 

Το καθολικό της Μονής ανάγεται στον 11ο με 12ο αιώνα και αρχικά ήταν ρυθμού Βασιλικής με τρούλλο τον οποίο κατέστρεψε με κανονιοβολισμό Τούρκος αξιωματούχος και η κατάρρευση της οροφής το 1600 περίπου οδήγησε στην επισκευή του Καθολικού, σε σαμαροσκεπή τρίκλιτη βασιλική.

 Πανοραμική άποψη της Μονής

 Πανοραμική άποψη της Μονής

Πανοραμική άποψη της Μονής

Άποψη του Καθολικού
πηγή

Το καθολικό είναι τρίκλιτη καμαροσκεπής βασιλική με νάρθηκα και τρεις ημιεξαγωνικές κόγχες στην ανατολική πλευρά οι παραστάδες που προβάλλουν στο εσωτερικό του Ναού από τους πλάγιους τοίχους με απόσταση μεταξύ τους 2,60 μέτρα δεν αφήνουν αμφιβολία ότι ο ναός ήταν αρχικώς σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο και μάλιστα ημισύνθετος τετρακιόνιος. 

Από τις διαφορές που υπάρχουν στην τοιχοποιία του Καθολικού προκύπτει ότι αυτό γνώρισε αρκετά συχνές επισκευές καθώς όμως και τροποποιήσεις.

Η τοιχοδομία της αρχικής φάσης ακολουθεί το πλινθοπερίκλειστο σύστημα με τους μεγάλους σταυρούς σε κανονικές αποστάσεις και ανάγεται πιθανότατα κατά τον 11ο ή και τον 12ο αιώνα και το μεγάλο λίθινο σταυροθόλιο με τις νευρώσεις που καλύπτει τον κεντρικό χώρο του νάρθηκα ανήκει προφανώς σε μια οψιμότερη επισκευή.

Άποψη του εσωτερικού περιβόλου του Ναού

 Άποψη του εσωτερικού περιβόλου του Ναού

Άποψη του εσωτερικού περιβόλου του Ναού

Άποψη της τοιχοδομίας του Καθολικού
πηγή

Για την τοιχοδομία της Μονής του Σωτήρος έχουν χρησιμοποιηθεί λίθοι αρκετά μεγάλων διαστάσεων από ορισμένα κτίσματα παλαιοτέρων χρόνων του 5ου ή και 4ου π.Χ. αιώνος ενώ ακόμη, διάφορα άλλα θραύσματα από αρχαίες κολώνες καθώς και άλλα κτίσματα, βρίσκονται συγκεντρωμένα στα νότια του καθολικού της Μονής.

Στο εσωτερικό προαύλειο της Μονής, υπάρχουν ορισμένα θραύσματα μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών, τα περισσότερα από τα οποία ανήκουν στη βυζαντινή περίοδο και πρέπει να συνδέονται μάλλον με την αρχική φάση του κτίσματος ενώ οι παραστάδες που προβάλλουν στο εσωτερικό του Ναού από τους πλάγιους τοίχους με απόσταση μεταξύ τους 2,60 μέτρα δεν αφήνουν αμφιβολία ότι ο ναός ήταν αρχικώς σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο και μάλιστα ημισύνθετος τετρακιόνιος.

 Αρχαιοελληνικός κίονας και σπαράγματα παλαιότερων κτισμάτων στην Μονή

Η επιγραφή ιστόρησης των τοιχογραφιών

Το 1725 ή 1736 έως και το 1757 έγινε η μέχρι και σήμερα αγιογράφηση του Καθολικού, από άγνωστο αγιογράφο όμως, πριν από αυτή την αγιογράφηση, υπήρχε άλλη που καταστράφηκε ή ακόμη και να επισκεπάστηκε.

Η αγιογράφηση που διασώζεται στο Καθολικό, δυστυχώς έχει υποστεί με το πέρασμα των αιώνων, αρκετές φθορές και αλλοιώσεις.  

Επάνω από την είσοδο του Καθολικού της Μονής υπάρχει  η εξής επιγραφή που αφορά την ιστόρηση των τοιχογραφιών: "ΑΝΙΣΤΟΡΗΘΗ Ο ΘΕΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΥΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΕΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΕΝΔΕΝΙΤΣΗΣ ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΟΥ ΤΟΥΠΑΝΟΣΙΩΤΑΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΚΥΡΟΥ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ ΑΨΝΖ (1757) ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 15"

Άποψη του τέμπλου του Καθολικού

Άποψη του τέμπλου του Καθολικού

Το πατριαρχικό σιγγίλιο του Κυρίλλου, όπου η μονή
ανακηρύσσεται Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική.
πηγή

Κτίτορας της Μονής είναι ο Όσιος Νικήτας ο Θηβαίος, ο οποίος ανοικοδόμησε το καθολικό και ασκήτεψε σε ένα σπηλαιώδες κογχάριο, πάνω από την Μονή το οποίο ασκηταριό υπάρχει μέχρι και σήμερα. 

Η Μονή διετέλεσε Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική μέχρι την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, και αυτό το μαρτυρούν επτά Πατριαρχικά Σιγίλια. 

Η Μονή είδε μεγάλη άνθηση, πρώτα από τον μεγάλο αριθμό των πατέρων, αφού πέρασε τους 100 στον αριθμό και με μια τεράστια κτηματική περιουσία, την οποία μαρτυρούν τα Πατριαρχικά αυτά Σιγίλια, όμως κατά τους χρόνους της ελληνικής επανάστασης του 1821, το μοναστήρι δυστυχώς καταστράφηκε, οι μοναχοί του αποδεκατίστηκαν και όλη η κινητή και ακίνητη περιουσία του καταπατήθηκε. 

Αυτό ήταν αφορμή η Μονή να ερημωθεί, για 150 χρόνια μέχρι το 1965, όπου με πρώτο οικιστή τον π. Συνέσιο Κουτσομπέλη ξαναπέρνει ζωή και το 1975 επί ηγουμενίας π. Αρχίππου Μιχελή, υπογράφηκε το προεδρικό διάταγμα για την επανασύστασή της.

Άποψη των τοιχογραφιών στο Καθολικό

Ο Παντοκράτορας στον τρούλο του Καθολικού

Τα κειμήλια όπως: άμφια, επιστήθιος σταυρός,
αρχιερατικό εγκόλπιο και προσωπικά χειρόγραφα
του αγίου Ιερομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης
που φυλάσσονται στο 2ο καθολικό της Μονής.
πηγή

Στο Μοναστήρι τιμώνται ο Άγιος Γρηγόριος ο Μυροβλύτης, που ασκήτεψε στην νήσο Στρογγυλή στα Λιχαδονήσια, η οποία αποτελούσε μετόχι της και του οποίου τα λείψανα βρέθηκαν και φυλάσσονται στην Μονή ως πολύτιμος θησαυρός. 

Επίσης προστάτες της Μονής είναι ο Άγιος Δανιήλ και ο Άγιος Θεόδωρος ο πρεσβύτερος ενώ ξεχωριστή θέση στο Μοναστήρι έχει ο Άγιος Ιερομάρτυς Χρυσόστομος Σμύρνης και των συν αυτώ αναιρεθέντων αγίων 4 Αρχιερέων, Μητροπολίτου Κυδωνιών Γρηγορίου, Μητροπολίτου Ικονίου Προκοπίου, Μητροπολίτου Μοσχονησίων Αμβροσίου, του Επισκόπου Ζήλων Ευθυμίου και πάντων των ιερέων, ιερομονάχων, μοναχών και 200.000 περίπου χιλιάδων πιστών Ορθοδόξων χριστιανών, οι οποίοι μαρτύρησαν κατά την Μικρασιατική καταστροφή, στους οποίους είναι αφιερωμένο το 2ο Καθολικό της Μονής, από τους ελάχιστους ναούς στην Ελλάδα, στον οποίο φυλάσσονται κειμήλια όπως: άμφια, επιστήθιος σταυρός, αρχιερατικό εγκόλπιο και προσωπικά χειρόγραφα του αγίου.

Τα λείψανα του Αγίου Γρηγορίου του Μυροβλύτη που
φυλάσσονται στην Μονή
πηγή

Ακόμη η Μονή διαθέτει σε  απόσταση λίγων μέτρων παρεκκλήσιο αφιερωμένο στην Παναγία των Βλαχερνών που πανηγυρίζει στην κατάθεση τής Τιμίας Εσθήτος της Παναγίας Θεοτόκου εν Βλαχέρναις ενώ φυλάσσεται στην Μονή και τεμάχιο της Αγίας Ζώνης.

Στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας η Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος προσέφερε σπουδαίες, σημαντικές και ανεκτίμητες υπηρεσίες στους χριστιανούς, στους αγωνιστές της επαναστάσεως αλλά και γενικότερα στην Πατρίδα και το Ελληνικό Έθνος.

Το 1833 όμως, στις 25 Σεπτεμβρίου, με το γνωστό πλέον βασιλικό διάταγμα του αντιβασιλιά του Όθωνα, Μάουερ η Μονή της Μεταμορφώσεως όπως βέβαια και τόσες άλλες Μονές στην Ελλάδα, δυστυχώς, διαλύθηκε.

Τοιχογραφίες στο βόρειο τοίχο του ιερού βήματος © Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
πηγή

Η Κοίμηση της Θεοτόκου (δυτικός τοίχος του κυρίως ναού) © Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
πηγή

Άποψη του εσωτερικού του Καθολικού

Η Μονή, στα δύσκολα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής αποτέλεσε καταφύγιο των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής ενώ ανασυστάθηκε το 1964 και το 1975 έγινε και η επίσημη ανακαίνιση της.

Το μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος είναι ανοικτό όλο το χρόνο τόσο για διερχόμενους επισκέπτες όσο και για προσκυνητές. 

Οι λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδος, της Αναστάσεως του Σωτήρος και άλλων θρησκευτικών εκδηλώσεων χαρακτηρίζονται από μία ιδιαίτερα έντονη θρησκευτική κατάνυξη όχι μόνο από την αρχιτεκτονική του αλλά και από το τοπίο στο οποίο βρίσκεται. 

Άποψη του εσωτερικού του Καθολικού

Άποψη του εσωτερικού του Καθολικού

Άποψη του εσωτερικού του Καθολικού

Απότμημα Λειψάνου του Αγίου Χριστοφόρου,

που φυλάσσεται στην Μονή

πηγή

Μια θαυμάσια ευκαιρία για όλους τους προσκυνητές θα ήτανε να επισκεφθούν τη Μονή κατά τον εορτασμό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στις 6 Αυγούστου όπως και την παραμονή που γίνεται και Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός.

Στην Μονή φυλάσσονται εκτός από τα ιερά Λείψανα του Οσίου Γρηγορίου του Μυροβλήτου, Τεμάχιο του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Χριστοφόρου, Τεμάχιο του Αγίου Ιερομάρτυρα Κυρίλ­λου του Λουκάρεως Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, τεμάχιο της Αγίας Ζώνης της Παναγίας μας, πολλά και σημαντικά κειμήλια όπως του Αγίου Ιερομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης καθώς όμως και σπουδαίες φορητές εικόνες.

Στη Μονή σήμερα διαβεί ανδρική μοναστική αδελφότητα με 4 μοναχούς και ηγούμενο τον πανοσιολογότατο Αρχιμανδρίτη π. Σεραφείμ Μαργαρίτη. 

Ώρες επίσκεψης στην  Μονή το πρωί 08.00 - 12.00 και το απόγευμα 17.00 - 20.00.

Τηλέφωνο Μονής: (+30) 22350 22209