Ιερά Μονή Παναγίας Σπηλιανής, Σάμος.

πηγή

Πρόκειται για Μοναστήρι που βρίσκεται κτισμένο πάνω από την πόλη του Πυθαγορείου, σε υψόμετρο 125 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας και στην είσοδο ενός σπηλαίου. 

Η είσοδος του σπηλαίου από το εσωτερικό

Το πολύ ενδιαφέρον αυτό σπήλαιο υπήρξε χώρος θρησκευτικής λατρείας από τα πανάρχαια ακόμη χρόνια. 

Στα βυζαντινά χρόνια το ίδιο αυτό σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε ως ιερός τόπος του χριστιανισμού και πιθανόν ακόμη και ως τόπος ασκήσεως των μοναχών και ασκητών της περιοχής αλλά και μοναχών - ασκητών από άλλες περιοχές που έρχονταν σε αυτό να ασκηθούν. 

Μια μερίδα επιστημόνων, βασιζόμενοι σε μαρτυρία του νεοπλατωνικού φιλοσόφου Πορφυρίου, υποστηρίζει πως η Παναγία η Σπηλιανή υπήρξε στην πραγματικότητα και είναι η ίδια  η περίφημη σπηλιά του Πυθαγόρα, όπου για αρκετό καιρό διατηρούσε σε αυτήν την γνωστή και περίφημη φιλοσοφική σχολή.

Άποψη της εισόδου του σπηλαίου

Η είσοδος του σπηλαίου

Τον 16ο αιώνα στην περίοδο του ανασυνοικισμού της Σάμου, μαρτυρείται ότι οι ναυτικοί από τη θάλασσα και οι πρώτοι κάτοικοι από τα γύρω χωριά έβλεπαν κάθε βράδυ προς το μέρος της Σπηλιανής ένα εντυπωσιακό φως. 

Ερεύνησαν το σημείο και ανακάλυψαν την είσοδο του σπηλαίου. 

Προχωρώντας μέσα σε αυτό, έκπληκτοι βρέθηκαν μπροστά σε ένα μικρό ναό, όπου μέσα σε αυτόν υπήρχε ένα πανάρχαιο εικόνισμα της Υπεραγίας Θεοτόκου, λουσμένο σε ένα υπέρκοσμο φως και από τότε αρχίζει η νεώτερη ιστορία της Μονής. 

Από την περίοδο αυτή διασώζονται δύο μαρτυρίες: 

Η μία είναι του Ιωσήφ Γεωργειρήνη, αρχιεπισκόπου Σάμου, που σε αγγλόγλωσσο περιγραφικό βιβλίο του για τη Σάμο και τα γύρω νησιά, εκδιδόμενο στο Λονδίνο το 1677, πληροφορεί τον αναγνώστη ότι οι Σαμιώτες δείχνουν μεγάλη ευλάβεια απέναντι στο ιερό αυτό σπήλαιο όχι μόνο από σεβασμό προς την Παναγία αλλά και γιατί πιστεύουν ότι εδώ γίνονται πολλά θαύματα. 

Άποψη της Μονής
πηγή

Η 2η προέρχεται από δωρητήριο έγγραφο, που αναφέρει ότι στις 22 Νοεμβρίου του 1679 ο τότε Αρχιεπίσκοπος Σάμου Φιλάρετος από τη Σίφνο, βαρύτατα ασθενής και πιεσμένος υπό επιτροπή κληρικών, καταγόμενων από την Αμοργό, υπέγραψε και δώρησε την Σπηλιανή στην Ιερά Μονή Παναγίας Χοζοβιώτισσας, της οποίας από τότε αποτελεί μετόχι. 

Η Μητρόπολη Σάμου και Ικαρίας γνωρίζοντας πολύ καλά το κοινό αίσθημα αγάπης και σεβασμού των Σαμίων προς την Μονή Παναγίας Σπηλιανής, την οποία με τις προσφορές και δωρεές τους έχουν οικοδομήσει και συντηρούν, προέβη στην ενοικίαση του ιερού αυτού τόπου της νήσου μας και επιδεικνύει ιδιαίτερη φροντίδα και μέριμνα ώστε οι πιστοί χριστιανοί να μπορούν ανεμπόδιστα να επισκέπτονται την ιερά Μονή και να προσκυνούν της ιερά Εικόνα.

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Ο προσκυνητής ανεβαίνοντας τα λίγα σκαλοπάτια της εισόδου της Μονής, μπαίνει σε μια μικρή αυλή, όπου συναντά τα εντυπωσιακά πανύψηλα κυπαρίσσια, και το ταπεινό δίκλιτο ναΐσκο. 

Το αριστερό κλίτος είναι αφιερωμένο προς τιμή των Εισοδίων της Θεοτόκου και το δεξιό αφιερωμένο προς τιμή του Αγίου μεγαλομάρτυρα Γεωργίου. 

Μέσα στο σπήλαιο υπάρχει εντοιχισμένη η αρχαία εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου σπασμένη σε πέντε κομμάτια και χωρίς χρώματα λόγω της πολλής υγρασίας ενώ η χρονολόγησή της χάνεται στα βάθη των αιώνων. 

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Η αρχαία Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σπηλιανής Σάμου.
Είναι σπασμένη σε πέντε κομμάτια και χωρίς χρώματα λόγω 
της πολλής υγρασίας ενώ η χρονολόγησή της 
χάνεται στα βάθη των αιώνων,

Όσο για το σπάσιμο της εικόνας, η λαϊκή παράδοση διασώζει την εξής ιστορία: Πριν από πολλά χρόνια, κάποιοι ξένοι από ευλάβεια ήρθαν με καΐκι και πήραν κρυφά στα μέρη τους το ιερό κειμήλιο.

Όμως η Παναγία δεν ήθελε να εγκαταλείψει τη Σάμο, το νησί της. 

Καθώς λοιπόν έβγαζαν την εικόνα από το καΐκι, αυτή έπεσε στη θάλασσα με αποτέλεσμα να σπάσει σε πέντε κομμάτια και τα πέντε αυτά τμήματα της εικόνας, επιπλέοντας, επέστρεψαν και πάλι στο νησί της Σάμου. 

Την βρήκαν οι πιστοί στην παραλία και με πολύ ευλάβεια την ξανάβαλαν πάλι στη θέση της και από τότε ονομάζουν τη εικόνα «Παναγία Καληαρμένισσα», αφού αρμενίζοντας γύρισε στο σπίτι της. 

Το παρακείμενο σπήλαιο του μοναστηριού, έχει πλάτος από 8 μέτρα μέχρι και 15 μέτρα ενώ ύψος από 1,5 έως και 4 μέτρα. 

Κατεβαίνοντας κάποιος τα λίγα σκαλάκια δεξιά στα ενδότερα του σπηλαίου αυτού και περίπου πενήντα μέτρα από την είσοδό του, υπάρχει το αγίασμα και ο μικτός αρχαίος Ναός. 

Το μοναστήρι της Παναγίας Σπηλιανής, αποτελεί ένα ευλαβικό προσκύνημα για τους πιστούς που σέβονται και τιμούν την Παναγία μας ενώ το επισκέπτονται πλήθος προσκυνητών από όλα τα μέρη της Ελλάδος. 

τηλέφωνο: (+030) 22730 61361