Ιερά Μονή Κοίμησης Θεοτόκου Βυτουμά Καλαμπάκας, Τρίκαλα

πηγή

Βρίσκεται βορειοδυτικά των Τρικάλων, στην επαρχία Καλαμπάκας και δίπλα στην κοινότητα Βυτουμά σε υψόμετρο 540 μέτρων σε ένα τοπίο καταπράσινο, που αφθονούν τα νερά και η πλούσια βλάστηση.

  

Άποψη του Καθολικού
πηγή

Σύμφωνα με πηγές ιδρύθηκε το 1161 με έξοδα του Κωνσταντίνου Ταρχανιώτη και της συζύγου του Ζωής ενώ σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό και ένα παρεκκλήσιο.

Δίπλα στο καθολικό προστέθηκαν δύο ακόμα παρεκκλήσια αφιερωμένα το ένα στους αγίους Ευφημία και Αλέξιο και το άλλο στους αγίους, Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο και Δημήτριο μυροβλύτη, ενώ εκτός περιβόλου μονής υπάρχουν και τα παρεκκλήσια της Ζωοδόχου Πηγής και Αγίας Τριάδος. 

Στον κώδικα 141 της Μονής Μεγάλου Μετέωρου που είναι αντίγραφο του 17ου αιώνα, υπάρχει αναφορά στην μονή του Βυτουμά που ισχυροποιεί την άποψη ότι κτίστηκε τον 12ο αιώνα ενώ υπάρχουν βέβαια και κάποιες επισημάνσεις  που αναφέρονται σε ενθύμηση του ΙΖ΄ αιώνα που μιλούν ότι η μονή κτίστηκε το έτος 1161 «εξοικί(ων) αναλωμάτων κόπων Κωνσταντίνου του ταρχανιότου κ(αι) Ζωής της συμβίου αυτού και ανιδρύθηκε – ανιστορίθηκε το 1600». 

Παλαιό καθολικό:  Η Σταύρωση
πηγή

Παλαιό καθολικό, τρούλος: ο Παντοκράτορας και αγγελικές δυνάμεις
πηγή

Παλαιό καθολικό: η εις Άδου Κάθοδος
πηγή

Άποψη του αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου
παρεκκλήσιο που κτίστηκε το 1559 στην κτητορική
επιγραφή του οποίου αναφέρεται ως «ΠΡΟΠΥΛΑΙΟΝ»
πηγή

Το καθολικό της μονής είναι τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος ενώ ο ζωγραφικός διάκοσμος, το ξυλόγλυπτο τέμπλο και οι δεσποτικές εικόνες είναι έργα του γνωστού αγιογράφου «ΔΡΟΣΙΝΟΥ» από το Φανάρι της Καρδίτσας. 

Μπαίνοντας κανείς στον περίβολο της μονής νοτίως της πύλης συναντά το αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου παρεκκλήσιο διαστάσεων 5 Χ 5 που κτίστηκε το 1559 στην κτητορική επιγραφή του οποίου αναφέρεται ως «ΠΡΟΠΥΛΑΙΟΝ»: «Ανηγέρθη κ(αι) ιστορήθη το παρόν «ΠΡΟΠΥΛΑΙΟΝ» της σεβάσμιας κ(και) θεί(ας) μονής της Υπερ/αγίας Δεσποίνης ημ(ών) Θ(εοτό)κου κ(αι) αειπαρθένου Μαρίας. ήτοι της κοιμήσεως. δια συνδρο/μής. κόπου τέ κ(αι) εξόδου τ(ων) ιερέων κ(αι) γερόντων. εν τη παρούση κόμη /βητομά. αρχιερατεύοντος του πανϊερωτάτου κ(αι) αφετός ημ(ών) μ(ητ)ροπολίτου της αγιω/τάτης μ(ητ)ροπόλεως Λαρίσσης, κυρού Νεοφύτου δια χειρός Νεκταρίου (μον)αχού / κ(αι) του κεινού λαού εν έτει Ζ, Ξ Ζ ιν(δικτιω)νος Βης» (7067-5508=1559). 

Το παρεκκλήσιο στην κτητορική του επιγραφή παρόλο που αναφέρεται ως "προπύλαιον" διαβατικό, σύμφωνα με νεότερες μελέτες χρησιμοποιήθηκε από την αρχή ως παρεκκλήσιο και πρόκειται για ένα μικρό μονόχωρο ναό που καλύπτεται με φουρνικό (ασπίδα) ενώ είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες που φιλοτέχνησε το 1559 ο αρχιμανδρίτης Νεκτάριος. 

Δυτικός τοίχος παλαιού καθολικού
πηγή

Παλαιό καθολικό: τοιχογραφίες
πηγή

Το παλαιό Καθολικό

Το Καθολικό της Μονής είναι όλο αγιογραφημένο, με εξαιρετικές και περίτεχνες  τοιχογραφίες που οι περισσότερες από αυτές διατηρούνται σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση. 

Το τέμπλο πού υπήρχε άλλοτε, σήμερα δυστυχώς δεν σώζεται, αφού το κατέστρεψε η φθορά του χρόνου.

Αρκετές μικρές εικόνες του τέμπλου, της σειράς των Αποστολικών καθώς και τα ωραιότατα βημόθυρα φυλάσσονται σήμερα στο ενδιαφέρον Μουσείο τής Ιεράς Μητροπόλεως Τρίκκης και Σταγών. 

Επίσης στον κύριο ναό υπάρχει και μία άλλη κτητορική επιγραφή η οποία μεταξύ άλλων αναφέρει και ότι ανεγέρθη καθώς και ιστορίθη κατά το έτος 1600 επί Μητροπολίτου Λαρίσης, Διονυσίου ενώ πίσω από το ιερό βήμα του καθολικού βρίσκεται η σπηλιά εύρεσης της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας.

Παλαιό καθολικό: η Κοίμηση της Θεοτόκου
πηγή

Παλαιό καθολικό: η Απόνιψη του Πιλάτου
πηγή

Το Σπήλαιο που βρέθηκε η Εικόνα της Παναγίας
πηγή

Στο σπήλαιο αυτό σύμφωνα με τον θρύλο βρέθηκε η πολλές φορές χαμένη εικόνα της Παναγίας της Καλαμπακιώτισσας προς τιμή της οποίας κτίστηκε και η μονή Βυτουμά λαμβάνοντας τα εν λόγω συμβάντα ως μήνυμα της Παναγιάς. 

Σύμφωνα με τις προφορικές παραδόσεις μια εικόνα της Παναγίας που βρισκόταν στην Καλαμπάκα, κάποτε έφυγε από τη θέση της. 

Οι κάτοικοι της αναζητούσαν εναγωνίως και κατά ένα περίεργο τρόπο εκείνη βρέθηκε σε σπήλαιο στις πλαγιές του Κόζιακα στην περιοχή του Βυτουμά με το γεγονός να επαναλαμβάνεται τρεις φορές και αυτό παρακίνησε τους Χριστιανούς να χτίσουν στο σημείο Μοναστήρι.

Το Σπήλαιο που βρέθηκε η Εικόνα της Παναγίας
πηγή

Το Σπήλαιο που βρέθηκε η Εικόνα της Παναγίας
πηγή

Η Φλαμουριά που φύτεψε ο Μακαριστός Χριστόδουλος

Στην Μονή υπάρχει και ο τάφος του Μητροπολίτη «Τρίκκης και Σταγών» (1907 - 1970) κυρού Διονυσίου ο οποίος στα χρόνια της διακονίας του στήριξε την μονή. 

Στις 16 Σεπτεμβρίου του 2005 επισκέφθηκε την Ιερά Μονή ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος και φύτεψε στον περίβολο μία φλαμουριά.

Ο Χριστόδουλος αγαπούσε ιδιαίτερα τα μοναστήρια των Μετεώρων αφού εκεί είχε ζήσει τα πρώτα χρόνια ως μοναχός και ως διάκος και τα επισκεπτόταν τακτικά. Σε περιόδους που στο Μοναστήρι δεν υπήρχαν μοναχοί και χρειαζόταν κάποιος να το επιτηρεί και να το φροντίζει, κατά καιρούς, ήταν Μετόχι ανδρώων, Ιερών Μονών της περιφερείας του Νομού Τρικάλων, όπως τελευταία της Ιεράς Μονής Γκούρας Πύλης. 

Άποψη της Μονής

Το 1952 εγκαταστάθηκε, γυναικεία πενταμελή μοναχική αδελφότητα από την περιφέρεια της Ιερής Μητροπόλεως των Πατρών.

Παρέλαβαν ουσιαστικά ένα μοναστήρι υπό διάλυση για να ξεκινήσει έκτοτε μια πορεία ανοικοδόμησης και άνθησης της Μονής. 

Η ακμή της χρονικά έφτασε στο δεύτερο μισό του 1960 και 1970 καθώς τότε λειτουργούσε σχολή κοπτικής - ραπτικής, χειροτεχνίας και υφαντών, τριετούς φοίτησης μάλιστα και με οικοτροφείο για τις σπουδάστριες.

Σήμερα στην Μονή Βυτουμά εγκαταβιούν 12 μοναχές με Ηγουμένη, την μοναχή Θεοκτίστη και έχουν επιδείξει ένα ιδιαίτερα πλούσιο πνευματικό κοινωνικό αλλά και κτητορικό έργο. 

Τηλέφωνο: (+30) 24310 88382