 |
| πηγή |
Βρίσκεται στο
σημερινό
χωριό
Άγιος Γερμανός (Γέρμανη παλιότερα) πάνω από την Μεγάλη Πρέσπα, σε υψόμετρο 1.040 μέτρα, στην Φλώρινα.
 |
| Ο Άγιος Γερμανός Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης |
Ο
Ναός κτίστηκε στις αρχές
του 11ου αιώνα και αφιερώθηκε στη μνήμη
του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, του
Άγιου
Γερμανού.
Ο Άγιος Γερμανός γεννήθηκε
στην Κωνσταντινούπολη το 640 και πατέρας
του ήταν ο πατρίκιος Ιουστινιανός που σκότωσε ο Κωνσταντίνος ο Πωγωνάτος,
αφού τον συμπεριέλαβε μεταξύ αυτών που
σκότωσαν τον πατέρα του, τον δε Γερμανό
αφού τον ευνούχισε, τον έκανε Κληρικό.
Έγινε μητροπολίτης Κυζίκου και αργότερα ανέβηκε στον οικουμενικό θρόνο το 715 ενώ επί των ημερών της Πατριαρχίας του ξέσπασε η μεγάλη Εικονομαχική Διαμάχη.
Όταν ο
εικονομάχος αυτοκράτορας Λέων Γ ο Ίσαυρος, του είπε να συμμορφωθεί με τα
εικονομαχικά διατάγματα του, αυτός δεν
υπάκουσε και παρότρυνε το λαό σε
αντίσταση.
Αναγκάστηκε έτσι να παραιτηθεί, αφού κατέθεσε το ωμοφόριό του πάνω στην αγία Τράπεζα και έκτοτε αποσύρθηκε στο πατρικό του στο Πλατάνιο, όπου πέθανε στις 11 Μαΐου του 740, τάφηκε στην Μονή της Χώρας και ανακηρύχθηκε άγιος με την μνήμη του να τιμάται στις 12 Μαΐου.
Αναγκάστηκε έτσι να παραιτηθεί, αφού κατέθεσε το ωμοφόριό του πάνω στην αγία Τράπεζα και έκτοτε αποσύρθηκε στο πατρικό του στο Πλατάνιο, όπου πέθανε στις 11 Μαΐου του 740, τάφηκε στην Μονή της Χώρας και ανακηρύχθηκε άγιος με την μνήμη του να τιμάται στις 12 Μαΐου.
 |
| Άποψη των τοιχογραφιών πηγή |
 |
| Άποψη των τοιχογραφιών πηγή |
 |
| Άποψη των τοιχογραφιών πηγή |
 |
| Άποψη του Ναού |
Το 1882 κτίστηκε μια ευμεγέθης τρίκλιτη βασιλική, αφιερωμένη στον ίδιο άγιο και που η οποία προσκολλήθηκε στο δυτικό τοίχο του βυζαντινού αυτού παλιού ναού.
Αρχιτεκτονικά ο Ναός του Αγίου Γερμανού αποτελεί ένα σημαντικό και αντιπροσωπευτικό δείγμα του μεταβατικού σταυροειδούς εγγεγραμμένου
ναού με νάρθηκα ενώ ο τρούλος του έχει ένα κυλινδρικό τύμπανο και στηρίζεται σε
τέσσερις πεσσούς.
Ανατολικά απολήγει
σε τρεις ημικυκλικές αψίδες ενώ η πρόσβαση
στο ναό γίνεται από δύο εισόδους.
Η δυτική οδηγεί από το νάρθηκα προς το ιερό Βήμα της νεώτερης εκκλησίας, ενώ η αρχική νότια είσοδος φράχτηκε το 1743 και αντί αυτής διανοίχτηκε μια δεύτερη δυτικότερα.
Τα παράθυρα είναι ελάχιστα και μικρά και περιορίζονται στις δύο κεραίες του σταυρού (δύο), στον τρούλο (τέσσερα) και στην αψίδα του ιερού Βήματος (ένα).
Η τοιχοποιία του ναού, που αποκαλύφθηκε το 1998, αποτελείται από ζώνες λίθων εναλλασσόμενες με ζώνες πλίνθων και ενδιάμεσα κεραμοπλαστικά γράμματα στους κατακόρυφους αρμούς.
Αυτά τα
στοιχεία και σε συνδυασμό με την κάτοψη του
ναού αλλά και τη μορφή του τρούλου παραπέμπουν
σε μνημεία των αρχών του 11ου αιώνα και
πιθανώς στην περίοδο ανάκτησης της εξουσίας της περιοχής από το Βασίλειο Β΄.
Δύο κτητορικές επιγραφές που βρίσκονται στο εσωτερικό του ναού, οι οποίες τοποθετήθηκαν κατά την ανακαίνισή του το 1743, μας πληροφορούν για τις διαφορετικές φάσεις κτίσης αλλά και ιστόρησής του.
Ως έτος κτίσης του δίνεται ο 8ος αιώνας και ως δεύτερη φάση τοιχογράφησης το 1006, χρονολογίες που ελέγχονται όμως ως ανακριβείς ενώ το έτος ανακαίνισης του ναού, 1743, τεκμηριώνεται τόσο για τις αρχιτεκτονικές μετατροπές όσο και για την σπουδαία τοιχογράφησή του.
Η
αγιογράφηση του ναού έγινε σε
τρεις φάσεις.
 | ||
πηγή φωτογραφίας: fos-kastoria.blogspot.gr
|
 |
| Άποψη των τοιχογραφιών πηγή |
 |
| Άποψη των τοιχογραφιών πηγή |
 |
| πηγή φωτογραφίας: heritagelab.gr |
Η δυτική οδηγεί από το νάρθηκα προς το ιερό Βήμα της νεώτερης εκκλησίας, ενώ η αρχική νότια είσοδος φράχτηκε το 1743 και αντί αυτής διανοίχτηκε μια δεύτερη δυτικότερα.
Τα παράθυρα είναι ελάχιστα και μικρά και περιορίζονται στις δύο κεραίες του σταυρού (δύο), στον τρούλο (τέσσερα) και στην αψίδα του ιερού Βήματος (ένα).
Η τοιχοποιία του ναού, που αποκαλύφθηκε το 1998, αποτελείται από ζώνες λίθων εναλλασσόμενες με ζώνες πλίνθων και ενδιάμεσα κεραμοπλαστικά γράμματα στους κατακόρυφους αρμούς.
 |
| Η Κτητορική επιγραφή πηγή |
Δύο κτητορικές επιγραφές που βρίσκονται στο εσωτερικό του ναού, οι οποίες τοποθετήθηκαν κατά την ανακαίνισή του το 1743, μας πληροφορούν για τις διαφορετικές φάσεις κτίσης αλλά και ιστόρησής του.
Ως έτος κτίσης του δίνεται ο 8ος αιώνας και ως δεύτερη φάση τοιχογράφησης το 1006, χρονολογίες που ελέγχονται όμως ως ανακριβείς ενώ το έτος ανακαίνισης του ναού, 1743, τεκμηριώνεται τόσο για τις αρχιτεκτονικές μετατροπές όσο και για την σπουδαία τοιχογράφησή του.
 |
| Άποψη των τοιχογραφιών πηγή |
Το παλαιότερο στρώμα του 11ου αιώνα, που φαίνεται ότι συμβαδίζει με τη φάση ανέγερσης του ναού, έχει αποκαλυφθεί σε λίγα σημεία του ιερού Βήματος.
Στα τέλη του 12ου - αρχές 13ου αιώνα χρονολογείται η προσωπογραφία του πάτρωνα αγίου Γερμανού, στο υπέρθυρο της φραγμένης, σήμερα, νότιας θύρας του ναού.
Το 1743 καλύφθηκε όλο το εσωτερικό του ναού και του νάρθηκα με τοιχογραφίες, σύμφωνα με το καθιερωμένο εικονογραφικό πρόγραμμα των τρουλαίων ναών της εποχής, με πυκνή παράθεση του Δωδεκαόρτου και των Παθών.
 |
| Άποψη του εσωτερικού του Ναού πηγή |
 |
| Άποψη του εσωτερικού του Ναού πηγή |
 |
| Άποψη του εσωτερικού του Ναού πηγή |
 |
| πηγή φωτογραφίας: fos-kastoria.blogspot.gr |
 |
| Άποψη του εσωτερικού του Ναού πηγή |
Οι αλλεπάλληλες όμως μετασκευές στον Ναό, όπως το κλείσιμο της αρχικής θύρας και η αντικατάστασή της από τη θέση του επισκοπικού θρόνου, το κτίσιμο της κόγχης του διακονικού, οι μετασκευές στην εξωτερική τοιχοποιία του ιερού Βήματος και οι αλλαγές στο δάπεδο υποδηλώνουν με βεβαιότητα την συνεχή λειτουργία του.
Ανασκαφική έρευνα που πραγματοποιήθηκε κατά το 1997 στο δάπεδο του μνημείου αποκάλυψε απλές, ελεύθερες ταφές στο μεγαλύτερο μέρος του νάρθηκα, του κυρίως ναού και του διακονικού, πιθανώς των εκκλησιαστικών προσώπων που συνδέθηκαν με τη λειτουργία του ναού στους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας.
Ο ναός πανηγυρίζει στις 12 Μαϊου.