 |
| πηγή |
Βρίσκεται
στα δυτικά του Σκαμνελίου, πάνω από το
δρόμο Τσεπελόβου – Σκαμνελίου και πάνω
σε μια βραχώδη πλαγιά. Το Σκαμνέλι είναι
κτισμένο στις υπώρειες της Τύμφης σε
υψόμετρο 1100 μέτρων στις πλαγιές της
Κορυφούλας και ανάμεσα από τα ρέματα
Γκούρας και Λετζέτου ενώ απέχει 54
χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα.
 |
| Άποψη της εισόδου Μονής πηγή |
Η
Μονή της Αγίας Παρασκευής ιδρύθηκε το
1697 και σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό
της σε ρυθμό μονόκλιτης βασιλικής με
αξιόλογες αγιογραφίες του 1773 από τον
Καπεσοβίτη Αναστασίου.
Η Μονή γνώρισε
ιδιαίτερη άνθιση και είχε ιδιαίτερη
πνευματική ακτινοβολία στην ευρύτερη
περιοχή του Ζαγορίου και σήμερα ευτυχώς σώζεται
μέρος της μεγάλης βιβλιοθήκης της στην
κεντρική εκκλησία της Παναγίας του
Σκαμνελίου. Ο Ι. Λαμπρίδης την αναφέρει
ως μονή που αναγνωρίσθηκε ως Σταυροπηγιακή
στην εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου.
Ήταν γυναικείο μοναστήρι με 80 Μοναχές
στην ακμή του και αργότερα όταν
εγκαταλείφθηκε από τις γυναίκες μοναχές,
διαβίωναν εκεί άνδρες μοναχοί.
 |
| Το καλντερίμι που οδηγεί στην Μονή πηγή |
Το καλντερίμι είναι πέτρινο με αναβαθμίδες και με την θέα από το χώρο της μονής προς το χωριό αλλά και την ευρύτερη περιοχή να είναι μοναδική και εντυπωσιακή.
Λίγο πριν φθάσουμε στο Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, στα δεξιά μας, ένα μικρό μονοπάτι οδηγεί σε μια περιοχή με πολλά δένδρα και βράχια, που ονομάζεται Παλαιόκαστρο ή Πελασγικά Τείχη. Πρόκειται για τεράστιους ογκόλιθους, τετραγωνισμένους και με ακρίβεια προσαρμοσμένους, σε ένα τείχος.
 |
| Το καλντερίμι που οδηγεί στην Μονή πηγή |
 |
| Το καλντερίμι που οδηγεί στην Μονή και το Σκαμνέλι πηγή |
 |
| Άποψη της Μονής πηγή |
Ο
όγκος των λίθων και ο τρόπος κατασκευής
των Πελασγικών Τειχών φανερώνει ότι
είναι έργο ανθρώπων με τεράστια μυϊκή
δύναμη ή ανθρώπων που χρησιμοποιούσαν
μηχανικά μέσα άγνωστα σε μας.
Την περιοχή αυτή κατά καιρούς την έχουν επισκεφτεί καθηγητές
Πανεπιστημίων καθώς και διάφοροι περιηγητές και έδειξαν πολύ σημαντικό ενδιαφέρον μελέτης.
Οι σκέψεις
χαρακτηρίζουν τα τείχη έργο του Η΄ αιώνα
π.χ με σκοπό την άμυνα του οικισμού ή την θρησκευτική λατρεία και
θεωρούνται βέβαια Πελασγικής εποχής και όλα αυτά αξίζει
να τα επισκεφτεί κανείς μαζί με το
Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής που βρίσκεται σε πολύ κοντινή απόσταση.
 |
| Άποψη των εξωτερικών τοιχογραφιών της Μονής πηγή |
 |
| Η είσοδος του Καθολικού και άποψη των εξωτερικών τοιχογραφιών της Μονής πηγή |
 |
| Η είσοδος στο Ναό και η Κτητορική επιγραφή πηγή |
Τα
σημερινά ερείπια των κελιών δείχνουν την
πλούσια ιστορία του και τη μεγάλη ακμή
του.
Η εικονογράφηση του Ιερού Βήματος είναι χαρακτηριστική του 12ου ή του 13ου αιώνος ενώ η εικονογράφηση στον κυρίως ναό είναι νεώτερη.
Το τρίτο μέρος της μονής, η Τρούλη, είναι κατά πολύ νεώτερη και έχει εικονογραφηθεί από Χιονιαδίτες και Καπεσοβίτες αγιογράφους και υπάρχει ενθύμημα το οποίο αναγράφει:
Η εικονογράφηση του Ιερού Βήματος είναι χαρακτηριστική του 12ου ή του 13ου αιώνος ενώ η εικονογράφηση στον κυρίως ναό είναι νεώτερη.
Το τρίτο μέρος της μονής, η Τρούλη, είναι κατά πολύ νεώτερη και έχει εικονογραφηθεί από Χιονιαδίτες και Καπεσοβίτες αγιογράφους και υπάρχει ενθύμημα το οποίο αναγράφει:
«Ηγέρθη εκ βάθρων ως και ιστορήθη η
Τρούλη αύτη επ΄ονόματι της οσιομάρτυρος
Παρασκευής δια συνδρομής και εξόδων
των πνευματικών και ιερομονάχων Παρθενίου
του και .. Θεοδωσίου - Παρθενίου - Κωνσταντίνου - και
Ματθαίου των πνευματικών,
Γρηγορίου - Νικηφόρου -Ανθίμου και Νικοδήμου
των ιερομονάχων - αρχιερατεύοντος του
Πανιερωτάτου Κυρίου -κυρ. Ιεροθέου. Έτει
(Α΄. Ψ.Ι.Ζ.) (1717) έτος εν μηνί Αυγούστου
19».
Κατά
την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπως όλα
σχεδόν τα μοναστήρια στην Ελληνική
επικράτεια, έτσι και η μονή της Αγίας
Παρασκευής, συνετέλεσε στο να κρατηθεί
άσβεστη η εθνική συνείδηση των κατοίκων
της περιοχής και έχοντας μεγάλη
περιουσία, πολλές φορές σήκωνε τα βάρη
απόρων Σκαμνελιωτών, πληρώνοντας το
χαράτσι. Η μονή διέθετε επίσης βιβλιοθήκη
με πλήθος σπουδαίων βιβλίων και
περγαμηνών.
 |
| Άποψη των εξωτερικών τοιχογραφιών της Μονής πηγή |
 |
| Άποψη των εξωτερικών τοιχογραφιών της Μονής πηγή |
 |
| Άποψη των εξωτερικών τοιχογραφιών της Μονής πηγή |
 |
| Άποψη των εξωτερικών τοιχογραφιών της Μονής πηγή |
Παρόλα αυτά η πλακόστρωτη πλατεία του χωριού με τον μεγάλο, γέρικο και βαθύσκιωτο πλάτανο, τα αρχοντικά των Θεοδοσίου, Γενναδίου, Κυπαρίσσου και Φραγκούλη, οι μικρές πλατείες με τα λιθόστρωτα καλντερίμια αλλά και η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, αποτελούν ένα σημαντικό πολιτισμικό κομμάτι του τοπικού πολιτισμού.
Το Σκαμνέλι σήμερα διαθέτει την κατάλληλη υποδομή για διανυκτέρευση καθώς και για φαγητό ενώ το ετήσιο περίφημο πανηγύρι του πραγματοποιείται ανήμερα της Αγίας Παρασκευής, στις 26 Ιουλίου.
 |
| Άποψη της Μονής πηγή |
 |
| Άποψη της Μονής πηγή |
 |
| Άποψη της Μονής πηγή |
Από τη Μονή που είναι μονόκλιτη βασιλική σώζεται σήμερα το καθολικό της, αγιογραφίες καθώς και ερειπωμένα κελιά.
Εντυπωσιακά είναι και τα πέντε γεφύρια του χωριού, με πιο ξεχωριστό του κυρ Αλέξη (1812) στο Σκαμνελιώτικο ρέμα, που κτίστηκε από τον Αλέξη Νούτσο.
Στα πελασγικά τείχη οδηγεί το μονοπάτι (Ζ22) σε 15 λεπτά από το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής Σκαμνελίου.
Επίσης άλλα μονοπάτια οδηγούν στη Γκούρα (υψόμετρο 2466 μέτρα) σε 5 ώρες, στην Τσούκα Ρόσα (υψόμετρο 2376) σε 6 ώρες, στην Κορυφούλα (υψόμετρο 2157 μέτρα) σε 5 ώρες περίπου, στην Κούστα (υψόμετρο 1731 μέτρα) σε 4 ώρες και στον Κοζακό (υψόμετρο 1622 μέτρα) σε 4 ώρες.
Ο
επισκέπτης του Σκαμνελίου, θα πρέπει
οπωσδήποτε να μπει στον κόπο να ανηφορίσει
το μονοπάτι, για να επισκεφθεί τη μονή
και να θαυμάσει από εκει την υπέροχη θέα προς το χωριό,
τα δάση του κεντρικού Ζαγορίου αλλά και τις
πλαγιές της Τύμφης.
Η
Μονή εορτάζει στις 26 Ιουλίου, στην μνήμη
της Αγίας Παρασκευής.