Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΛΑΤΗ.

Αποθησαυρίζεται στον παλαιό Καθεδρικό ναό των Αγίων Θεοδώρων, στις Σέρρες.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ)

Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης, φορητή εικόνα
Μουσείο εκκλησιαστικής τέχνης Μονής Στροφάδων
και Αγίου Διονυσίου,  15ου αιώνα.
πηγή

O Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης καταγόταν από τα Ευχάϊτα της Γαλατίας και κατοικούσε στην Ηράκλεια του Εύξεινου Πόντου. 

Στρατιωτικός στο επάγγελμα, διακρίθηκε για την γενναιότητά του και γρήγορα προήχθη στους υψηλότερους βαθμούς της στρατιωτικής ιεραρχίας.

Αθλητής γενναιότατος ο Θεόδωρος, ήταν συγχρόνως και υπόδειγμα σεμνότητας όπως αρμόζει σε έναν γνήσιο Χριστιανό.

Όταν το 320 ο Λικίνιος διέτριβε στη Νικομήδεια, άκουσε περί του Θεοδώρου ότι είναι Χριστιανός και βδελύσσεται τα είδωλα. Αμέσως απέστειλε στην Ηράκλεια ανώτερους αξιωματούχους, για να τον συνοδεύσουν με τιμή στη Νικομήδεια. 

Αλλά ο Θεόδωρος διεμήνυσε διά των ιδίων απεσταλμένων στον Λικίνιο, ότι για πολλούς λόγους η παρουσία του στην Ηράκλεια ήταν συμφέρουσα και τον προέτρεπε να μεταβεί εκεί. 

Αποδεχθείς την πρόταση ο Λικίνιος μετέβη στην Ηράκλεια, όπου τον προϋπάντησε με λαμπρότητα ο Θεόδωρος, προς τον οποίο ο Λικίνιος άπλωσε το χέρι, ελπίζοντας ότι διά του Θεοδώρου θα προσείλκυε τους Χριστιανούς στη θρησκεία των ειδώλων. Κάποια ημέρα, ενώπιον του λαού, ο Λικίνιος προέτρεψε τον Θεόδωρο να θυσιάσει στα είδωλα. 

Ο Θεόδωρος αρνήθηκε και ζήτησε να του δοθούν τα χρυσά και αργυρά αγαλματίδια των θεών, για να προσφέρει αυτά θυσία στον οίκο του ιδιωτικά και μετά να προσφέρει δημόσια τις θυσίες. Πράγματι, ο Θεόδωρος έλαβε τα αγαλματίδια τα οποία κομμάτιασε και μοίρασε τα χρυσά και αργυρά αυτών στους πτωχούς. 

Τοιχογραφία Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη, 

Μοναστήρι Zemen, Βουλγαρία 11ο αιώνα.

πηγή

Ο εκατόνταρχος Μαξέντιος είδε την κεφαλή της θεάς Αφροδίτης στα χέρια ενός πτωχού και κατέδωσε το γεγονός στον Λικίνιο, ο οποίος θεώρησε τον Θεόδωρο ως εμπαίκτη και καταφρονητή των ειδώλων.

Για τον λόγο αυτό τον συνέλαβαν και αμέσως άρχισαν να τον υποβάλλουν σε πολυειδείς τιμωρίες. Τον κτυπούσαν, έκαιγαν και έγδερναν το σώμα του Μάρτυρος. 

Στην συνέχεια οι δήμιοι τον σταύρωσαν και διαπέρασαν τα πόδια, τα χέρια και τα κρυφά μέλη του διά περόνης, τόξευσαν το πρόσωπό του με τέτοιο τρόπο ώστε να εκχυθούν τα μάτια του και τον άφησαν επάνω στον σταυρό. 

Ο Λικίνιος, φοβούμενος την οργή του όχλου, διέταξε να τον αποκεφαλίσουν στις 8 Φεβρουαρίου του 319.

Το σεπτό σκήνωμά του μετετέθη, στις 8 Ιουνίου της ίδιας χρονιάς, από την Ηράκλεια στο προγονικό κτήμα του Αγίου, στα Ευχάιτα, κατά την επιθυμία του Αγίου την οποία εξέφρασε προ της εκτομής αυτού στον γραμματέα του Ούαρο. 

Από κάποιους ερευνητές, θεολόγους, φιλολόγους και ιστορικούς, θεωρείται ότι ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων των Ευχαΐτων, συμπίπτει στο ίδιο πρόσωπο με τον Άγιο Θεόδωρο τον Στρατηλάτη της Ευχάνειας, διότι εκλαμβάνουν τους βίους ως δύο εκδόσεις του βίου του ενός αγίου Θεοδώρου. 

Τοιχογραφία Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη, 

Ναός Αγίας Μαρίνας, Πυργά Λάρνακας 14ος αιώνας

πηγή

Επιπλέον οι διάφοροι ειδικοί ερευνητές στέκονται και στο γεγονός της αναφοράς μόνο ενός αγίου Θεοδώρου στην κοιλάδα του Ίριδα μέχρι και τα μέσα του 9ου αιώνα, οπότε καθιερώθηκε και η επονομασία τους. 

Την εποχή αυτή είχε παρακμάσει σημαντικά το προσκύνημα των Ευχαΐτων και είχε αρχίσει αντίθετα να ακμάζει η Ευχάνεια.

Αυτό βέβαια δεν είναι όμως και η επικρατούσα άποψη. 

Η Εκκλησία μας σήμερα τιμά δυο διαφορετικά πρόσωπα, που ήταν σύγχρονοι μεταξύ τους, γεννήθηκαν σε πλησιόχωρους οικισμούς και μαρτύρησαν επίσης, παράλληλα στην Αμάσεια. 

Ο ένας ήταν νεοσύλλεκτος και υπηρετούσε στην κοόρτη των Τηρώνων, και ο άλλος ήτανε ένας υψηλόβαθμος αξιωματικός του στρατού.

Η γνώση αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στους συναξαριστές - βιογράφους των δυο προσωπικοτήτων που ήταν αφενός ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης για τον Θεόδωρο τον Τήρωνα και ο Αύγαρος (Ουάρος), προσωπικός γραμματέας του Θεοδώρου του Στρατηλάτη. 

Η μνήμη του τιμάται στις 8 Φεβρουαρίου και στις 8 Ιουνίου την ανακομιδή των λειψάνων του.